Homo a

Procliuis et mutabilis est in utrumque humana conditio, ut quocumque intenderit eo propendat et uergat, uel ad studia uirtutum uel ad illecebra delictorum.

Ambrosius in libro de Ioseph.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo b

Ad hoc homo positus erat in paradiso, ut si se ad conditoris sui obedienciam uinculis caritatis astringeret, ad celestem angelorum patriam quandoque sine carnis morte transiret.

Gregorius libro IIII. moralium.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo c

Homo cum in honore esset non intellexit et cetera. In quo honore? Habitabat in paradyso et in loco uoluptatis conuersatio eius. Nichil molestie, nichil indigencie senciebat, odoriferis stipatus malis, fulcitus floribus, gloria et honore coronatus, et constitutus super opera manuum plasmatoris; magis autem ob insigne diuine similitudinis precellebat; et erat illi sors ac societas cum plebe angelorum, et cum omni milicia celestis exercitus. Sed mutauit istam gloriam in similitudinem uituli comedentis fenum.

Bernardus super Cantica.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo d

Heu! Tristis et lacrimosa mutatio ut homo, paradisi cola, terre dominus, celi ciuis, domesticus Domini sabaoth, frater deorum spirituum et celestium, coheres uirtutum, repentina se conuersione inuenit, et propter infirmitatem iacentem in stabulo, et propter pecorinam similitudinem indigentem feno, et propter indomitam feritatem alligatum presepio, sicut scriptum est: In chamo et freno maxillas eorum constringe.

Bernardus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo e

Video hominem prius quattuor uirtutibus amictum. Quid huic deerat quem misericordia custodiebat, ueritas docebat, iusticia regebat, pax fouebat?

Bernardus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo f

Animalia fecit Deus propter hominem, hominem propter se ipsum. Si ergo animalibus ministrat propter hominem, quomodo hominibus non ministrabit propter se ipsum?

Crisostomus super Mattheum VI.

Varia
Fons nondum repertus
[Back to top]

Homo g

Omnem creaturam sensibilem Deus armatam et munitam creauit, alios ueloci pedum cursu, alios unguibus, alios pennis, alios cornibus; hominem solum sic disposuit, ut uirtus illius sit ipse Deus. Et in eo quod infirmiorem eum fecit, in ipso fortiorem esse uoluit in se, ut necessitate infirmitatis coactus, semper necessarium habeat Dominum suum requirere.

Crisostomus super Mattheum VII.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo h

Pre omnibus malis homo est pessimum malum. Quelibet bestia unum habet et proprie malum, homo autem omnia. Dyabolus enim ad iustum accedere non audet, sed malus homo non timet, sed contempnit.

Crisostomus Mattheo X.

Varia
Fons nondum repertus
[Back to top]

Homo i

Comparatus est homo iumentis et cetera. Peius est comparari quam nasci. Naturaliter non habere rationem tollerabile est; hominem uero ratione decoratum, irrationabili nature comparari, uoluntatis crimen est.

Crisostomus in omelia de ascensione.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo k

Qui usum uestimentorum primus adinuenit, considerauit quod singula queque nascencium propria quedam habeant munimenta, quibus naturam suam ab incommodis defendunt. Cortex ambit arborem, penna tegit uolucrem, piscem scama operit, lana ouem induit, pilus iumenta et feras uestit, concha testudinem excipit, ebur elephantem iacula non timere facit. Nec tamen sine causa factum est, quod cum singula animancium nature sue arma habeant secum nata, solus homo inermis nascitur et nudus. Oportuit enim ut illis, que sibi preuidere nesciunt, natura consuleret, homini autem ex hoc eciam maior experiendi occasio prestaretur, cum illa que ceteris naturaliter data sunt, propria ratione sibi inueniret. Multo enim magis enitet nunc ratio hominis hec eadem inueniendo quam habendo claruisset, nec sine causa prouerbium sonat, quod ingeniosa fames omnes excuderit artes.

Hugo in didascalicon libro I.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo l

Vide homo, dicit mundus, quomodo amauit te qui propter te fecit me. Seruio tibi quia factus sum propter te, ut tu seruias illi, qui fecit et me et te, me propter te, et te propter se. Si sentis beneficium, redde debitum; si accipis benignitatem, redde caritatem.

Hugo.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo m

Principium iure tribuitur homini, cuius causa uidetur cuncta animalia genuisse natura, magna et seua mercede contra tanta sua munera, ut non satis estimare parens melior an tristior nouerca fuerit. Ante omnia unum animancium cunctorum alienus uelaminis ope, ceteris uarie tegumenta tribuit, testas, cortices, coria, spinas, pilos, plumam, pennas, scamas, uellera, et arbori que cortice interdum gemino a frigoribus et calore tuta est. Hominem tantum nudum et in nudo humo natali die abicit ad uagitum statim et ploratum, nullumque tot animalium aliud ad lacrimas et hoc protinus uite principio.

Plinius ystoriarum mundi libro VII.

Varia
Fons primus
Fons primus 1550 edition
[Back to top]

Homo n

Neque feras quidem inter nos genitas uincula excipiunt et omnium membrorum nexus. At homo infeliciter natus iacet manibus pedibusque deuinctis, flens animal ceteris imperaturum, et a suppliciis uitam auspicatur, unam tantum ob culpam quia natum est. Heu, demenciam ab hiis iniciis existimancium ad superbiam se genitos! Prima roboris spes primum temporis munus quadrupedi similem facit.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo o

Cetera uidentur sentire naturam suam, alia pernicitatem usurpare, alia prepetes uolatus, iure hominem nichil scire sine doctrina, non fari, non ingredi, non uesci, breuiterque non aliud nature sponte quam flere. Quam seuissime uni animancium luctus est datus, uni luxuria, uni ambitio, uni auaricia, uni immensa uiuendi cupido, uni supersticio, uni sepulture cura. Nulli tamen uita fragilior, nulli rerum omnium libido maior, nulli pauor confusior, nulli rabies acrior.

Ibidem.

Varia
Fons primus
Fons primus 1550 edition
[Back to top]

Homo p

Cetera animancia in suo genere prope degunt. Congregari uidemus et stare contra dissimilia: leonum feritas inter se non dimicat, serpencium morsus non petit serpentes, nec maris quidem belue ac pisces nisi in aduersa genera seuiunt. At homini plurima ex homine sunt mala.

Idem ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo q

Infructuosa intricat cespitem, necat spacia, exhaurit terre uires, cultorem conficit dampno, afficit possidentem, at sic excidere istam lucrum est, istam non habere commodum est. Sic homo utique qui nature donum, munus anime, rationis beneficium, excellenciam sensus, iudicium mentis, artis industriam, culture bonum, in steriles atque inopes actus euertit, occupat, mergit auctori fructum, cultori graciam negat. Vnde sicut arbor e terra, sic iste uita meretur excidi.

Petrus Rauennas super illud: Arborem fici quidam plantatam habebat.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo r

Fuit quoddam tempus, cum in agris homines passim bestiarum more uagarentur, et sibi uictu ferino uitam propagabant, nec animi ratione quicquam, sed pleraque uiribus corporis administrabant, nondum diuine religionis, non humani officii ratio colebatur, nemo nupcias uiderat legitimas, non certos quisquam inspexerat liberos, non, ius equabile quid utilitatis haberet, acceperat.

Tullius in prologo rethorice.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo s

Quo tempore quidam uir magnus et sapiens cognouit, que materia esset, et quanta ad maximas res oportunitas animis inesset hominum, si quis eam possit elicere et precipiendo meliorem reddere, qui dispersos homines in agris et in tectis siluestribus abditos ratione quadam compulit, in locum unum et congregauit, et eos in unamquamque rem utilem atque honestam inducens, ex feris et immanibus mites reddit et mansuetos. At michi uidetur quidem hoc nec tacita nec inops dicendi sapiencia perficere potuisse, ut homines a consuetudine subito conuerteret, et ad diuersas rationes uite traduceret.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo t

Omnia suo bono constant. Vitem fertilitas commendat, sapor uinum, et uelocitas ceruum; quam forcia dorso iumenta sint queris. In cane sagacitas prima est, si feras inuestigare debet, cursus, si consequi, audacia, si mordere et inuadere. Id cuique optimum esse debet, cui nascitur, quo censetur. In homine optimum quid est? Ratio. Hac antecedit animalia, deos sequitur. Ratio ergo perfecta proprium hominis bonum est, cetera illi cum animalibus satisque communia sunt. Valet et leones, formosus est et pauones, uelox est et equi. Corpus habet et arbores. Habet impetum ac motum uoluntarium et bestie et uermes. Habet uocem sed quanto clariorem canes, acutiorem aquile, grauiorem tauri, dulciorem et nobiliorem luscinii?

Seneca LXXVII. epistola ad Lucilum.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo u

Quid in homine proprium? Ratio. Hec recta et consummata felicitatem hominis impleuit. Ergo si omnis res cum bonum suum perfecerit, laudabilis est et ad finem nature sue peruenit, homini autem suum bonum ratio est, si hanc perfecerit laudabilis est, et finem nature sue tetigit. Hec ratio perfecta uirtus uocatur, eademque honestum est. Id itaque unum bonum in homine est, quod hominis est.

Seneca ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo x

Si quis omnia alia habeat, ualitudinem, diuicias, ymagines multas, frequens atrium, sed malus ex confesso sit, inprobabis illum. Item si quis nichil quidem illorum habeat que retuli, careat pecunia, clientum turba, nobilitate auorum et proauorum serie, sed ex confesso bonus sit probabis illum. Ergo hoc unum bonum hominis quod qui habet, eciam si aliis destituitur, laudandus est, quod qui non habet in omnium aliorum copia dampnatur ac reicitur.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo y

Que conditio rerum eadem hominum est. Nauis bona dicitur non que preciosis coloribus picta est, nec cui argenteum aut aureum rostrum est, nec cuius tutela ebore celata est, neque fiscis atque opibus regiis pressa est, sed stabilis et firma et iuncturis aquam excludentibus spissa, ad ferendum incursum maris solida, gubernaculo parens, uelox et non sentiens uentum. Gladium bonum dices non cui deauratus est balteus, nec cuius uagina gemmis distinguitur, sed cui ad secandum subtilis acies est et mucro munimentum omne rupturus. Regula non quam formosa sed quam recta sit queritur; eo quidque laudatur cui comparatur quod illi proprium est. Ergo in homine quoque nichil ad rem pertinet, quantum aret, quantum feneret, a quam multis salutetur, quam precioso incumbat lecto, quam perlucido poculo bibat, sed quam bonus sit. Bonus autem est, si ratio explicita et recta est et ad nature sue uoluntatem accommodata. Hec uocatur uirtus, hoc est honestum et unicum hominis bonum.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo z

Quid autem sit uir bonus dicam. Vir bonus quod honeste se facturum putauerit faciet sine pecunia si laboriosum erit, faciet eciam si dampnosum erit, faciet eciam si periculosum erit. Rursus quod turpe erit non faciet eciam si pecuniam afferat, eciam si uoluptatem, eciam si potenciam; ab honesto nulla re deterrebitur, ad turpia nulla spe inuitabitur.

Seneca ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo ab

Quies tibi non desidia sit, et cum ab aliis luditur, tu sancti aliquid honestique tractabis.

Seneca in prouerbiis.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Homo ac

Sicut formosa pictura est, cum nulla pars errat, sic et formosus homo, in quo nulla pars peccati feda est.

Seneca ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Ubi

Ascensio t
Bonum d
Miseria h, Miseria k, Miseria l, Miseria m, Miseria n, Miseria o
Mors bd
Natura d
Regimen i
Voluntas s

Varia