Doctrina siue doctor a

Debet diuinarum scripturarum et doctor fidei ac debellator erroris, et bona docere et mala dedocere, et hoc opere et sermone consiliare aduersos, remissos erigere nescientibus quod agitur, quid expectare debeant intimare.

Augustinus de doctrina Christiana.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor b

Doctor et dictor id agere debet ut non solum intelligenter, uerum et libenter et obedienter audiatur.

Augustinus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor c

Omnis res que dando non deficit, dum habetur et non datur, nondum habetur, quomodo habenda est.

Augustinus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor d

Sicut gratus est qui cognoscenda enubilat, sic onerosus qui cognita inculcat. Nam delectandi gracia eciam nota dicuntur; ubi non ipsa sed modus quo dicuntur attenditur.

Augustinus libro IIII. de doctrina Christiana.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor e

Doctrina per malos, palmes in sepe, botrus inter spinas. Caute lege ne dum queris fructum, laceres manum; et cum audis bona dicentem ne imiteris mala facientem.

Augustinus super Iohannem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor f

Si me posses docere quod nescio, non solum te uerbis sed et pugnis cedentem deberem pacientissime sustinere.

Augustinus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor g

Da et accipe et iustifica animam tuam, ecclesiastici XIIII. glossa Augustini, id est uerbum doctrine proximis impende et bonorum operum exempla relinque ut recipias premium uite eterne.

(auctor non nominatus)

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor h

Tybie et psalterium suauem faciunt melodiam et super utraque lingua suauis. Ecclesiastici XL. glossa: Hec naturaliter mulcent et exhilarant animam, sed lingua suauiter docens plus confortat intellectum.

(auctor non nominatus)

Varia
Fontes primi
[Back to top]

Doctrina siue doctor i

Ante uita quam doctrina querenda est. Vita bona sine doctrina graciam habet; doctrina sine uita integritatem non habet.

Ambrosius super Beati immaculati.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor k

Perfectio discipulorum gaudium et corona est magistrorum. Fructus enim magistri obediencia est discipuli, et eius bona conuersacio coronam dat magistro.

Glossa super illud I. Thessalonicensis II.: Que nostra spes aut gaudium et cetera.

Varia
Fontes proximus et primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor l

Qui congrua disciplina unumquemque arguit, eruditum se et probabilem doctorem in conspectu omnium ostendit. Nec etas iuuenilis in doctore despicienda quem uita et discrecio commendat.

Glossa super illud Ecclesiastici XLII.: Sis de senioribus qui iudicantur ab adolescentibus et eris eruditus in omnibus et cetera.

Varia
Fontes proximus et primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor m

Multi iuxta uetus elogium cum loqui nesciant tacere non possunt, docentque scripturas quas non intelligunt, et cum aliis persuaserint, eruditorum sibi assumunt supercilium prius imperitorum magistri quam doctorum discipuli.

Ieronymus ad Demetriadem uirginem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor n

Tanto quisque minus ostenditur doctus, quanto minus paciens. Neque enim potest ueraciter bona docendo impendere, si uiuendo nescit aduersa equanimiter tollerare. Perfecti enim doctoris est sic aliorum improbitatem pacienter sufferre ut se nouerit ab iniquis pacienter obseruare. Neque enim propria mundicia sine tollerancia sufficit, neque tollerancia sine mundicia ualet.

Gregorius super illud Prouerbiorum XXV.: Doctrina uiri per pacienciam noscitur.

Varia
Fontes proximus et primi
cf. Paciencia h
[Back to top]

Doctrina siue doctor o

Si subditi aliquid peccant propter quod doctores a quiete surgere cogantur, non tantum penam illius peccati incurrunt sed eciam puniuntur pro inquietudine doctorum, quia qui doctores celestibus intentos inquietare presumunt, eciam uirtutes quas habere se credebant perdunt.

Glossa Gregorii super illud Cantici II.: Neque suscitetis et cetera.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor p

Michi prope donatum credo quicquid lectorem meum me melius sentire cognosco. Omnes enim qui pleni fide de Deo aliquid sonare nitimur, organa ueritatis sumus.

Gregorius in moralibus.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor q

Doctrina cum omni imperio docetur quod prius agitur quam dicatur. Nam doctrine subtrahit fiduciam quando consciencia prepedit linguam.

Gregorius ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor r

Quantacumque doctrina mens polleat, grauis eius inpericia est uelle docere meliorem.

Gregorius libro VI. moralium.

Varia
Fons primus
cf. Presumptio f
[Back to top]

Doctrina siue doctor s

Triplici modo in ecclesia docencium periculum pendet ex sensu, ex uerbo, ex auditu ut perfacile eueniat in uno saltem aliquo, si non in omnibus labi. Aut enim nimis illuminatus est sensus, aut ad explanandum defuit sermo sufficiens, aut bene prolata crassior non recipit auditus, et ex uno quolibet horum casu fit in omnibus periculum ueritatis.

Gregorius Nazazenus in apologetico.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor t

Hoc habet proprium doctrina arrogancium ut humiliter nesciant inferre que docent, et recta que sapiunt, eciam recte ministrare non possunt. In uerbis enim eorum proditur qui cum docent quasi in quodam sibi uidentur summitatis culmine residere, eosque quos docent ut longe infra se positos uelut in imo respiciunt quibus non consulendo loqui, sed uix dominando dignantur.

Gregorius libro XXIIII. moralium.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor u

Experto crede, aliquid amplius inuenies in siluis quam in angulis; ligna et lapides docebunt te quod a magistris audire non possis.

Bernardus in quadam epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor x

Doctrina Spiritus non curiositatem acuit, sed caritatem accendit.

Bernardus super Cantica.

Varia
Fons primus
cf. Curiositas o
[Back to top]

Doctrina siue doctor y

Non minus pium est docere animum scienciam quam prebere escam corpori.

Bernardus super Cantica.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor z

Intelligencia dictorum ex causis est assumenda dicendi, quia non sermoni res sed rei est sermo subiectus.

Hylarius libro IIII. de trinitate.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ab

Docere et non facere non solum lucri nichil, sed et dampni plurimum confert. Grandis enim condempnatio est componenti quidem sermonem suum, uitam uero suam atque operam negligenti.

Crisostomus in libro de conpunctione cordis.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ac

Si artem usumque dissocies, utilior est usus expers artis quam ars que sui usum non habet. Ars infecunda est sine usu et usus temerarius sine arte.

Crisostomus in policraticon libro VI.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ad

Qui male sederit, iniuriam cathedre facit in iudicio sedens. Si bene uixeris et bene docueris, omnium iudex eris; si male uixeris et bene docueris, tui solius. Nam bene docendo populum instruis quomodo populus debeat uiuere, sed male uiuendo doces Deum quomodo te debeat condempnare.

Crisostomus super illud Mathei XXIII.: Super cathedram.

Varia
Fons primus
cf. Sacerdos am
[Back to top]

Doctrina siue doctor ae

Si bene uixerint, eorum est lucrum; si bene docuerint, uestrum. Accipite igitur quod uestrum est; nolite discutere quod alienum est. Frequenter enim de malo homine bona doctrina procedit, sicut terra uilis preciosum aurum producit. Nunquid propter uilem terram preciosum aurum contempnitur? Igitur sicut aurum eligitur et terra relinquitur, sic et uos doctrinam accipite et mores relinquite.

Crisostomus ibidem super illud: Quecumque dixerint uobis facite secundum uero opera eorum.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor af

Doctrinam accipiamus, non mores. Apibus herbe non sunt necessarie, sed flores; sic et uos flores doctrine colligite et conuersacionem relinquite.

Crisostomus ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ag

Fidem predicant et infideliter agunt; pacem aliis dant et sibi non habent; ueritatem laudant et mendacia diligunt.

Crisostomus ibidem: Dicunt et non faciunt.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ah

Docilitas est prudencia erudiendi imperitos.

Ysidorus in synonimis.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ai

Descriptio que rerum consequencium continet perspicuam dilucidamque cum grauitate exposicionem.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ak

In lectione non uerba sed ueritas est amanda. Sepe autem reperitur simplicitas ueridica et falsitas composita que hominem suis erroribus illicit, et per lingue ornamenta laqueos dulces aspergit. Nichil enim aliud agit amor mundane sciencie nisi extollere in laudibus hominem; nam quanto maiora fuerint studia, tanto animus arrogancie fastu inflatus maiori intumescit iactancia.

Ysidorus libro III. de summo bono.

Varia
Fontes proximus et primus
cf. Eloquencia e
[Back to top]

Doctrina siue doctor al

Sicut instruere solet collacio, ita destruit contencio. Hec enim relicto sensu ueritatis lites generat, et pugnando uerbis eciam in Deo blasphemiam facit. Inde heresis et scisma a quibus fides subuertitur, ueritas corrumpitur, caritas scinditur. Contenciorum studium non pro ueritate, sed pro appetitu laudis certatur, tantaque est in hiis peruersitas ut ueritati cedere nesciant, ipsamque rectam doctrinam euacuare contendunt. In disputacione fidelium cauenda est proposicionum artificiosa subtilitas que callidis obiectionibus recia tendit; ita enim uersuciis assercionibus prauorum disputacio innodatur ut recta esse simulent que peruersa persuadent.

Ysidorus ibidem.

Varia
Fontes proximus et primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor am

In physica causa querendi, in ethica ordo uiuendi, in logica racio intelligendi uersatur.

Ysidorus libro II. ethimologiarum.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor an

Clausum habeat os peccator quia qui se ipsum non docuit, alium docere non potest.

Origenes omelia XXXVIII. super Leuiticum.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ao

Frustra sibi officium doctoris usurpat qui discrecionem catholice fidei ignorat, neque sanctuarium Domino sed ruinam sibi edificant qui docere alios regulam quam ipsi non didicere conantur.

Beda de templo Salomonis.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ap

Sunt enim quidam qui nulli arti quod suum est tribuere norunt, sed in singulis legunt omnes. In grammatica de sillogismorum racione disputant, in dyaletica inflexiones casuales inquirunt et, quod magis irrisione dignum est, in titulo totum pene legunt librum et incipit tercia uix lectione expediunt. Non omnia dicenda sunt que dicere possumus ne minus utiliter dicantur ea que dicere debemus.

Hugo in didascalicon libro III.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor aq

In omni doctrina breue aliquid et certum colligere quod in arcula memorie recondatur, unde post modum cum res exigit aliqua deriuentur. Hoc eciam sepe replicare et de uentre memorie ad palatum reuocare necesse est ne longa intermissione aboleat.

Hugo ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ar

Lectio duobus modis animo fastidium ingerere solet et affligere spiritum: et qualitate uidelicet, si obscurior fuerit, et quantitate, si prolixior extiterit. In quo utroque magno uti moderamine oportet ne quod ad refectionem quesitum est sumatur ad suffocacionem.

Hugo ibidem libro V.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor as

Rudis dicitur nouus eruditus, quasi a rudi sublatus, ab ignorancia diuisus et in doctrine finibus collocatus.

Cassiodorus super Psalmos II.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor at

Narracio est ad causam probabilem faciendam rerum gestarum clara et diligens exposicio.

Cassiodorus.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor au

Miser est qui ante compulsus est docere quam discere, et ante presumens bonum predicare quam facere, tanquam sterilis arbor cum non habeat opera pro pomis, spargit uerba pro foliis. Et cum non adsit medulla sensuum, habundat spuma uerborum.

Sydonius libro V. epistolarum.

Varia
Fons primus
cf. Aduoacti p
[Back to top]

Doctrina siue doctor ax

Quia fragilis est memoria et rerum turbe non sufficit, ideo egregie doctorem formare uidetur qui dicit: quicquid precipies esto breuis ut cito dicta percipiant animi dociles teneantque fideles; omne superuacuum pleno de pectore manat.

Petrus Blesensis.

Varia
Fontes proximus et primi
[Back to top]

Doctrina siue doctor ay

Nunquam super uerbis faciam questionem de qua facultate sumantur, dummodo edificent ad salutem. Nam nec de herbis queritur qua terra uel cuius ortolani cura uel cultura adoleuerint, dummodo uim habeant sanatiuam. Nam et de fabularum gentilium moralitate quandoque forma erudicionis elicitur quoniam fas est et ab hoste doceri.

Petrus Blesensis in quadam epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor az

Scienciarum generosa possessio in plures dispersa non perditur, et distributa per partes minoracionis detrimenta non sentit, sed eo diuturnius perpetuata senescit quo publicata fecundius se diffundit.

Ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor ba

In omni genere cause necesse est beniuolum, attentum, docilem efficere auditorem. Auditorum enim beniuolencia captabitur si res ab eis geste fortiter, sapienter, mansuete, magnifice proferentur. Attentos autem faciemus si demonstrabimus ea que dicturi sumus magna, noua, incredibilia esse, aut ad illos qui audiunt, aut ad homines illustres, aut ad deos immortales, aut ad summam reipublice pertinere. Dociles auditores faciemus si aperte et breuiter summam cause exponemus.

Tullius I. rethorice.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bc

Multos imitacio breuitatis decipit ut, cum se breues putent esse, longissimi sint, cum dent operam ut res multas breuiter dicant.

Tullius ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bd

Sepe res minus est intellecta longitudine magis quam obscuritate narracionis.

Tullius ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor be

Pericia dicendi in tribus consistit: natura, doctrina, usu; natura ingenio, doctrina sciencia, usu assiduitate. Hec sunt enim que non solum in oratore, sed in unoquoque homine artifice expectantur ut aliquid efficiat.

Tullius II. rethorice.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bf

In exordiendo causam seruandum est ut lenis sit sermo, ut usitata uerborum consuetudo, ut non apparata oracio uideatur. Viciosum exordium est quod nimis apparate compositum est aut nimium est longum, et quod non ex ipsa causa natum uidetur ut proprie cohereat cum narracione, et quod neque beniuolum, neque docilem, neque attentum facit auditorem.

Tullius II. rethorice.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bg

Prouerbium est sentencia generalis cui consuetudo fidem attribuit, opinio communis assensum accommodat, incorrupte ueritatis integritas acquiescit.

Tullius ibidem.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bh

Nunquam nimis dicitur quod nunquam satis discitur, quibusdam remedia monstranda, quibusdam inculcanda sunt.

Seneca XXVII. epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bi

Eligamus non eos qui uerba magna celeritate precipitant et communes locos uoluunt et in priuato circulantur, sed eos qui uitam docent, qui cum dixerint quid faciendum sit, probant faciendo quid faciendum sit, nec unquam in eo quod dixerint fugiendum deprehenduntur.

(auctor non nominatus)

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bk

Idem uicii habet nimia quod nulla diuisio; simile confuso est quicquid in puluerem sectum est.

Seneca in epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bl

Quid faciendum sit, a faciente discendum est.

Seneca epistola IX. extreme partis.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bm

Que nosti sine arrogancia postulanti impercies; que nescis sine occultacione ignorancie tibi postula impertiri.

Seneca de quattuor uirtutibus.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bn

Eum elige doctorem quem magis admireris cum uideris quam cum audieris.

Seneca XXXV. epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bo

Omina facta dictaque nostra inter se congruant ac respondeamt sibi. Non est hic animus in recto cuius dicta et acta discordant.

Seneca XXX. epistola.

Varia
Fons primus
[Back to top]

Doctrina siue doctor bp

Quod sentimus loquamur, quod loquimur sentiamus; concordet sermo cum uita. Ille promissum suum impleuit qui cum uideas illum et cum audias idem est.

Seneca XLV. epistola.

Varia
Fons primus
cf. Predicacio bk
[Back to top]

Doctrina siue doctor bq

Cupio omnia que scio in alium transfundere et in hoc aliquid gaudeo discere ut doceam, nec me ulla res delectabit, licet sit eximina et salutaris quam michi uni secuturus sum. Si cum hac exceptione detur sapiencia ut illam inclusam teneam, nec enunciem reiciam. Nullius boni sine socio iocunda est possessio.

Seneca XXVII. epistola

Varia
Fons primus
cf. Societas x
[Back to top]

Doctrina siue doctor br

Liber cum una forma rem affert et ex parte una respondet, magister autem plures formas affert et ex partibus diuersis respondet. Ideo plus profert docentem audire quam in libris studere, quia uehementior fit impressio in mentibus audiencium ex uisu doctoris et auditu quam ex studio et libro.

Valerius libro VIII.

Varia
Fontes proximus et primi
[Back to top]

Doctrina siue doctor bs

Doctrine et eloquencie ornamenta in pronunciacione apta et conuenienti corporis gestu consistunt, quibud qui se instruxerit tribus modis homines aggreditur: aures penetrando, oculos demulcendo et animos inuadendo.

Ibidem.

Varia
Fons primus
cf. Eloquencia o
[Back to top]

Ubi

Adiutorium af
AUDITOR
Consilium a, Consilium c, Consilium e
Correctio bc
Curiositas o
Debitum b
DISCERE
Eloquencia d, Eloquencia m, Eloquencia n, Eloquencia o, Eloquencia r, Eloquencia s, Eloquencia x
Fama b
Heresis k
Honor u
Laus m
MAGISTER
Modestia q
Paciencia h
PREDICACIO
Sacerdos am
STUDIUM

Varia